Chemia

Klasa 7 szkoły podstawowej

1. Właściwości fizyczne i chemiczne substancji chemicznych znanych z życia codziennego.
2. Mieszaniny substancji i ich rozdzielanie.
3. Zjawiska fizyczne a reakcje chemiczne.
4. Pierwiastki i związki chemiczne; symbole pierwiastków.
5. Podział pierwiastków na metale i niemetale.
6. Właściwości metali i niemetali.
7. Stopy. Praktyczne zastosowanie metali, stopów i niemetali.
8. Korozja i sposoby ochrony przed korozją metali.
9. Mieszanina a związek chemiczny.
10. Podstawowy sprzęt i szkło laboratoryjne.
11. Obliczenia z wykorzystaniem pojęć: objętość, masa i gęstość.
12. Atomy i cząsteczki.
13. Budowa atomów, izotopy.
14. Cząstki elementarne i ich właściwości.
15. Zjawisko promieniotwórczości i jego praktyczne wykorzystanie.
16. Zależność między budowa atomu pierwiastka, a jego położeniem w układzie okresowym.
17. Podstawowe wiadomości o układzie okresowym pierwiastków, odczytywanie informacji z układu.
18. Wartościowość pierwiastka.
19. Cząsteczki związku chemicznego i pierwiastka.
20. Wzory strukturalne (kreskowe) i sumaryczne.
21. Nazewnictwo prostych związków chemicznych.
22. Rodzaje wiązań chemicznych, elektroujemność wg Paulinga.
23. Związki jonowe i kowalencyjne.
24. Jony metali i niemetali.
25. Masa atomowa i cząsteczkowa; atomowa jednostka masy.
26. Prawo stałości składu związku chemicznego i prawo zachowania masy.
27. Równania reakcji chemicznych.
28. Obliczenia stechiometryczne.
29. Rodzaje reakcji chemicznych.
30. Wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznej.
31. Powietrze, jego skład i właściwości.
32. Właściwości azotu.
33. Właściwości i znaczenie tlenu w przyrodzie.
34. Ozon i dziura ozonowa.
35. Właściwości tlenku węgla (IV).
36. Zastosowanie praktyczne i rola dwutlenku węgla w przyrodzie.
37. Właściwości i praktyczne zastosowanie wodoru.
38. Związki wodoru z niemetalami.
39. Gazy szlachetne i ich zastosowanie praktyczne.
40. Efekt cieplarniany i przyczyny globalnego ocieplenia klimatu.
41. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami.
42. Mol i masa molowa, objętość molowa gazów.
43. Najwybitniejsi uczeni w badaniach chemicznych.

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres tematyczny klasy VII oraz:

1. Budowa cząsteczki wody.
2. Woda i roztwory wodne.
3. Właściwości wody.
4. Stężenie procentowe roztworu, zmiana stężenia i mieszanie roztworów.
5. Rodzaje roztworów; rozpuszczalność substancji w wodzie.
6. Tlenki metali i niemetali.
7. Elektrolity i nieelektrolity.
8. Wodorotlenki i zasady.
9. Właściwości i zastosowanie wodorotlenku sodu, potasu i wapnia.
10. Wodorotlenki i zasady wokół nas.
11. Otrzymywanie zasad i wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie.
12. Dysocjacja elektrolityczna kwasów i zasad.
13. Tlenki kwasowe i zasadowe.
14. Kwasy tlenowe i beztlenowe.
15. Otrzymywanie i właściwości podstawowych kwasów.
16. Kwasy w naszym otoczeniu.
17. Dysocjacja elektrolityczna kwasów.
18. Kwasy mocne i słabe.
19. Powstawanie kwaśnych opadów i ich skutki.
20. Roztwory kwaśne i zasadowe; skala pH, zastosowanie wskaźników: papierek wskaźnikowy uniwersalny, fenoloftaleina, oranż metylowy.
21. Odmiany alotropowe węgla.
22. Naturalne źródła węglowodorów (ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny).
23. Szereg homologiczny alkanów, izomeria łańcuchowa.
24. Właściwości i zastosowanie alkanów; związek między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów.
25. Szereg homologiczny alkenów i alkinów. Izometria położeniowa.
26. Właściwości etylenu i acetylenu.
27. Polimeryzacja.
28. Szereg homologiczny alkoholi.
29. Sole, budowa cząsteczek, wzory kreskowe i sumaryczne. Nazewnictwo soli.
30. Otrzymywanie soli. Reakcja zobojętniania.
31. Reakcje strąceniowe.
32. Właściwości i zastosowanie soli.
33. Dysocjacja elektrolityczna soli, sole rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie.
34. Reakcje metali z kwasami. Szereg aktywności metali.

Klasa 1 liceum ogólnokształcącego

1. Piktogramy, ważne dokumentacje chemiczne, szkło laboratoryjne.
2. Budowa atomu.
3. Liczba nukleonów i elektronów w atomie pierwiastka chemicznego.
4. Izotopy pierwiastków.
5. Konfiguracja elektronowa atomów, schemat klatkowy.
6. Związek między budową elektronową atomu a jego położeniem w układzie okresowym.
7. Sposób ułożenia pierwiastków chemicznych w układzie okresowym.
8. Właściwości substancji w zależności od rodzaju wiązania chemicznego.
9. Wartości elektroujemności a ustalania rodzaju wiązania chemicznego.
10. Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji.
11. Wiązania jonowe, kowalencyjne, metaliczne - sposoby tworzenia wiązań.
12. Oddziaływania międzycząsteczkowe.
13. Rozpoznawanie rodzaju wiązania chemicznego na podstawie wartości elektroujemności.
14. Metale i niemetale - charakterystyczne cechy.
15. Przykładowe substancje o wiązaniach jonowych, kowalencyjnych i metalicznych.
16. Tlenki: nazewnictwo i wzory (ustalanie wzorów na podstawie wartościowości i nazwy).
17. Sposoby otrzymywania tlenków, zapis reakcji otrzymywania tlenków.
18. Tlenki: kwasowe, zasadowe, obojętne oraz pojęcie amfoteryczności.
19. Związki pierwiastków chemicznych z wodorem.
20. Wzory i nazewnictwo wodorków, chlorków, siarczków, bromków.
21. Reakcje otrzymywania wodorków.
22. Kryteria podziału wodorków.
23. Właściwości i zastosowania związków pierwiastków z wodorem.
24. Wodorotlenki: wzory, nazewnictwo, sposoby otrzymywania.
25. Wodorotlenek a zasada.
26. Barwa wskaźników w roztworach zasad, kwasów, soli, pH roztworu w tych związkach.
27. Podział, właściwości i zastosowanie wodorotlenków.
28. Higroskopijność.
29. Kwasy: nazewnictwo, podział, wzory.
30. Sposoby otrzymywania kwasów, reakcje kwasów.
31. Właściwości i zastosowania kwasów.
32. Kwasy i zasady Bronsteda.
33. Nazewnictwo i wzory soli, reakcje.
34. Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.
35. Zagadnienia z klasy 7 i 8 szkoły podstawowej będące uzupełnieniem powyższych zagadnień oraz dotyczące rozpuszczalności substancji i roztworów wodnych, szereg aktywności chemicznej metali.

Klasa 2 liceum ogólnokształcącego

1. Podstawowe zagadnienia z klasy pierwszej liceum, ponadto:
2. Mol i masa molowa, objętość molowa gazów.
3. Reakcje utleniania i redukcji.
4. Ogniwa galwaniczne, elektroliza.
5. Rodzaje roztworów: sposoby rozdzielania mieszanin, rozpuszczalność substancji, krzywe rozpuszczalności.
6. Stężenie procentowe roztworu i stężenie molowe roztworu, sposoby przeliczania stężeń.
7. Zmiana stopnia zagęszczenia roztworu.
8. Proces i stopień dysocjacji elektrolitycznej, stała dysocjacji.
9. Kwasy i zasady wg teorii Bronsteda.
10. Wskaźniki kwasowo-zasadowe.
11. Odczyn i pH roztworu.
12. Hydroliza.
13. Właściwości sorpcyjne gleby, stopień zanieczyszczenia gleb i jego przyczyny.
14. Reakcje zobojętniania roztworów, reakcje strącania osadów.
15. Efekty energetyczne reakcji chemicznych: reakcje egzo i endoenergetyczne, entalpia, energia aktywacji.
16. Czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej.
17. Związki manganu, chromu, żelaza.
18. Wstęp do chemii organicznej: podstawowe wiadomości dotyczące węglowodorów, szeregi homologiczne, nazewnictwo, wzory i właściwości chemiczne alkanów, alkenów, alkinów. Fluorowcopochodne alkanów, alkenów i alkinów.
19. Proces destylacji ropy naftowej i pirolizy węgla kamiennego.
20. Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.

Klasa 3 liceum ogólnokształcącego

1. Chemia nieorganiczna z klas 1 i 2 liceum, a w szczególności:
   • układ okresowy pierwiastków, interpretacja budowy atomu, izotopy, przemian promieniotwórcze, hybrydyzacja orbitali atomowych, geometria cząsteczek, liczby kwantowe,
   • rozróżnianie w związkach rodzajów wiązań chemicznych, interpretacja oddziaływań międzycząsteczkowych,
   • podstawowe związki z chemii nieorganicznej: tlenki, wodorki, wodorotlenki, kwasy nieorganiczne, sole, hydraty - nazewnictwo, budowa, otrzymywanie, reakcje,
   • interpretacja moli, liczby Avogadra,
   • obliczanie mas: cząsteczkowej i molowej,
   • obliczenia stechiometryczne,
   • reakcja utleniania i redukcji, ogniwa galwaniczne, elektroliza,
   • interpretacja roztworów, rozpuszczalności; roztwory nasycone i nienasycone,
   • obliczenia uwzględniające dane z krzywych rozpuszczalności,
   • obliczanie i przeliczanie stężeń: procentowego i molowego,
   • proces dysocjacji elektrolitycznej, stopień i stała dysocjacji elektrolitycznej, wskazywanie elektrolitów i nieelektrolitów, hydroliza,
   • pH roztworu - odniesienie do przykładów z życia codziennego,
   • reakcje strącania osadów i reakcje zobojętniania,
   • reakcje egzo i endotermiczne, katalizatory,
   • związki manganu, chromu, żelaza.
2. Chemia organiczna z klas 2 i 3 liceum, a w szczególności:
   • paliwa kopalne: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel - cechy charakterystyczne, sposoby otrzymywania produktów i zastosowanie w życiu codziennym, alternatywne źródła energii w kontekście ochrony środowiska,
   • wzory, właściwości, nazewnictwo, typowe reakcje otrzymywania i reakcje z udziałem tych związków z grupy alkanów, alkenów, alkinów oraz benzenu,
   • właściwości, nazewnictwo, zastosowanie fluorowcopochodnych węglowodorów,
   • fermentacja alkoholowa, fermentacja octowa,
   • otrzymywanie, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, rzędowość, izomery, właściwości fizyczne w szeregu homologicznym alkoholi monohydroksylowych i polihydroksylowych; sposoby odróżniania obu rodzajów alkoholi od siebie,
   • budowa, nazewnictwo, izomery, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, reakcje, zastosowanie fenoli oraz sposoby ich odróżniania od alkoholi,
   • aldehydy i ketony: budowa, nazewnictwo, szereg homologiczny, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają, próby Tollensa i Trommera, zastosowania,
   • budowa, nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, szeregi homologiczne, izomery, sposoby otrzymywania, reakcje jakim ulegają bądź nie ulegają, zastosowania, właściwości niższych i wyższych kwasów karboksylowych,
   • sole kwasów karboksylowych,
   • sposoby odróżnianie nasyconych i nienasyconych kwasów karboksylowych,
   • reakcje otrzymywania mydeł i ich odczyn,
   • budowa, nazewnictwo, sposoby otrzymywania, cechy charakterystyczne, reakcje, zastosowania, właściwości estrów. Hydroliza kwasowa i zasadowa,
   • budowa, nazewnictwo, sposoby otrzymywania, reakcje, zastosowania, właściwości tłuszczy; fermentacja masłowa,
   • środki czystości i kosmetyki.
3. Chemia życia codziennego, zastosowanie chemii w otaczających nas produktach.