Klasa 4 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-3 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• baśń, legenda, opowiadanie
• cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
• epitet, ożywienie, porównanie
• fikcja literacka
• autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
• osoba mówiąca (podmiot liryczny)
• wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne

3. Lektury:

• baśnie: Charles Perrault „Kopciuszek”, Aleksander Puszkin „Bajka o rybaku i rybce”, J.I. Kraszewski „Kwiat paproci”

II. Nauka o języku:

• wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
• komunikat, nadawca, odbiorca
• rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
• przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
• czasownik - czas, liczba, osoba, rodzaj (w l. poj. i mnogiej)
• bezokolicznik
• alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
• wyraz bliskoznaczny
• akapit, notatka, życzenia, pozdrowienia, list prywatny, opis
• pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h, wielka i mała litera
• znaki interpunkcyjne, cudzysłów
• stosowanie zasad poprawności językowej

Klasa 5 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-4 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła) piosenka, fraszka, bajka
• narrator pierwszoosobowy i trzecioosobowy
• świat przedstawiony
• podmiot liryczny, obraz poetycki
• środki stylistyczne: porównanie, przenośnia (metafora), epitet

3. Lektury:

• F. Molnar „Chlopcy z Placu Broni”

II. Nauka o języku:

• zdanie, równoważnik zdania
• zdanie pojedyncze i złożone
• przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
• rzeczowniki własne i pospolite
• rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
• temat i końcówka, oboczności
• czasownik - tryby
• forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
• podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
• spółgłoski miękkie i twarde
• wyrazy neutralne, zdrobnienia i zgrubienia, antonimy
• formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
• pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by

Klasa 6 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-5 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki: powieść (przygodowa, obyczajowa, historyczna, fantastycznonaukowa, detektywistyczna, fantasy), mit, nowela, bajka, dziennik
• fabuła, akcja, wątek
• narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa
• punkt kulminacyjny, powtórzenie, apostrofa, kontrast, pytanie retoryczne, uosobienie
• dialog, monolog
• rym dokładny i niedokładny, rytm w wierszu

3. Lektury:

• przypowieści biblijne „O pannach mądrych i głupich”, „O miłosiernym Samarytaninie”, „O synu marnotrawnym”
• mity greckie: „Prometeusz”, „Dedal i Ikar”

II. Nauka o języku:

• rzeczowniki o nieregularnej odmianie i nieodmienne
• zaimek (podział, odmiana)
• zaimek - krótsze i dłuższe formy
• partykuła
• wykrzyknik
• interpunkcja zdania pojedynczego (jednorodne części zdania, przecinek przed spójnikami)
• czasowniki dokonane i niedokonane, strona czynna i bierna czasownika
• przydawka, dopełnienie, okolicznik
• podmiot domyślny i szeregowy, podmiot logiczny i gramatyczny, zdania bezpodmiotowe
• wykres zdania pojedynczego
• rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, rdzeń
• formy wypowiedzi: charakterystyka, opis przeżyć wewnętrznych, dziennik, pamiętnik

Klasa 7 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-6 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, satyra, komedia, fraszka, pieśń, ballada
• świat przedstawiony utworu
• wyraz dźwiękonaśladowczy, apostrofa, pytanie retoryczne, metafora
• rodzaj literacki: epika, liryka, dramat

3. Lektury:

• J. Kochanowski - fraszki („Do gór i lasów”, „Na swoje księgi”, „Do fraszek” - Fraszki nieprzepłacone, wdzięczne fraszki moje), „O doktorze Hiszpanie”, „Na dom w Czarnolesie”

II. Nauka o języku:

• strona czynna i bierna czasownika
• czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
• imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
• podmiot - rodzaje podmiotu (domyślny, gramatyczny i logiczny)
• zdania bezpodmiotowe
• zdrobnienia i zgrubienia, archaizm, neologizm, kolokwializm
• zdania współrzędnie złożone - typy, zdania złożone podrzędnie
• orzeczenie czasownikowe i imienne
• głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
• upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
• poprawność językowa

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-7 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
• rodzaje literackie: epika, liryka
• gatunki: sonet, elegia, pieśń, hymn, tren, epos (epopeja)
• eufemizm, peryfraza (omówienie), anafora

3. Lektury:

• K.K. Baczyński „Elegia o chłopcu polskim”
• M. Pawlikowska-Jasnorzewska „Wagi”
• K. Wierzyński „Zstąp, Duchu Mocy”, „Święty Boże”

II. Nauka o języku:

• zdania podrzędnie i współrzędnie złożone - typy
• mowa zależna i niezależna
• budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny, typy formantów
• skróty i skrótowce
• odmiany polszczyzny (oficjalna i nieoficjalna)
• dialekt, gwara, język środowiskowy
• język literacki i potoczny
• etyka słowa, manipulacja językowa
• wyrazy modne
• treść i zakres wyrazu
• fakt i opinia
• rodzaje stylu
• synonim, antonim, homonim
• archaizmy, neologizmy

Klasa 1 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)

Zakres materiału ze szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza, rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• publicystyka, gatunki prasowe
• motywy, symbole
• średniowiecze: teocentryzm, uniwersalizm, sztuka średniowieczna (styl romański i gotycki)
• wzorce parenetyczne
• hagiografia
• ideał ubóstwa, asceza („Legenda o św. Aleksym”, „Kwiatki św. Franciszka”)
• „Pieśń o Rolandzie” (etos rycerski, epos, chansons de geste, ars moriendi

III. Kształcenie językowe:

• akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi (informatywna, ekspresywna, impresywna, poetycka, metajęzykowa, fatyczna)
• stylizacje językowe
• wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 2 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)

Zakres materiału ze szkoły podstawowej i 1. klasy liceum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
• rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• romantyzm - idee i tendencje artystyczne
• Adam Mickiewicz „Romantyczność”, „Świteź” - ballada romantyczna, ludowość, irracjonalizm, spirytualizm
• Adam Mickiewicz „Sonety krymskie” - „Stepy akermańskie”, „Bakczysaraj”, „Ajudah”, „Burza”; cechy gatunkowe sonetów, geneza „Sonetów krymskich”
• Juliusz Słowacki „Testament mój”, „Hymn o zachodzie słońca na morzu”, „Grób Agamemnona”

III. Kształcenie językowe:

• akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
• język jako system znaków
• wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• style językowe
• relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 3 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)

Zakres materiału ze szkoły podstawowej oraz 1. i 2. klasy liceum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
• rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• Młoda Polska - nazwa, ramy czasowe, charakterystyka epoki
• dekadentyzm
• filozofia (A. Schopenhauer, F. Nietzsche, H. Bergson)
• F. Dostojewski „Zbrodnia i kara” - znajomość treści i problematyki

III. Kształcenie językowe:

• akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
• język jako system znaków
• wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• style językowe
• parodia, pastisz, trawestacja
• relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji