Klasa 4 szkoły podstawowej
Zakres materiału dla klas 1-3 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
- baśń, legenda, opowiadanie
- cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
- epitet, ożywienie, porównanie
- fikcja literacka
- autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
- osoba mówiąca (podmiot liryczny)
- wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne
3. Lektury:
- baśnie: Charles Perrault „Kopciuszek”, Aleksander Puszkin „Bajka o rybaku i rybce”, J.I. Kraszewski „Kwiat paproci”
II. Nauka o języku:
- wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
- komunikat, nadawca, odbiorca
- rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
- przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
- czasownik - czas, liczba, osoba, rodzaj (w l. poj. i mnogiej)
- bezokolicznik
- alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
- wyraz bliskoznaczny
- akapit, notatka, życzenia, pozdrowienia, list prywatny, opis
- pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h, wielka i mała litera
- znaki interpunkcyjne, cudzysłów
- stosowanie zasad poprawności językowej
Klasa 5 szkoły podstawowej
Zakres materiału dla klas 1-4 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
- gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła) piosenka, fraszka, bajka
- narrator pierwszoosobowy i trzecioosobowy
- świat przedstawiony
- podmiot liryczny, obraz poetycki
- środki stylistyczne: porównanie, przenośnia (metafora), epitet
3. Lektury:
- F. Molnar „Chlopcy z Placu Broni”
II. Nauka o języku:
- zdanie, równoważnik zdania
- zdanie pojedyncze i złożone
- przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
- rzeczowniki własne i pospolite
- rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
- temat i końcówka, oboczności
- czasownik - tryby
- forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka
- liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
- podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
- spółgłoski miękkie i twarde
- wyrazy neutralne, zdrobnienia i zgrubienia, antonimy
- formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
- pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by
Klasa 6 szkoły podstawowej
Zakres materiału dla klas 1-5 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
- gatunki: powieść (przygodowa, obyczajowa, historyczna, fantastycznonaukowa, detektywistyczna, fantasy), mit, nowela, bajka, dziennik
- fabuła, akcja, wątek
- narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa
- punkt kulminacyjny, powtórzenie, apostrofa, kontrast, pytanie retoryczne, uosobienie
- dialog, monolog
- rym dokładny i niedokładny, rytm w wierszu
3. Lektury:
- przypowieści biblijne „O pannach mądrych i głupich”, „O miłosiernym Samarytaninie”, „O synu marnotrawnym”
- mity greckie: „Prometeusz”, „Dedal i Ikar”
II. Nauka o języku:
- rzeczowniki o nieregularnej odmianie i nieodmienne
- zaimek (podział, odmiana)
- zaimek - krótsze i dłuższe formy
- partykuła
- wykrzyknik
- interpunkcja zdania pojedynczego (jednorodne części zdania, przecinek przed spójnikami)
- czasowniki dokonane i niedokonane, strona czynna i bierna czasownika
- przydawka, dopełnienie, okolicznik
- podmiot domyślny i szeregowy, podmiot logiczny i gramatyczny, zdania bezpodmiotowe
- wykres zdania pojedynczego
- rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, rdzeń
- formy wypowiedzi: charakterystyka, opis przeżyć wewnętrznych, dziennik, pamiętnik
Klasa 7 szkoły podstawowej
Zakres materiału dla klas 1-6 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
- gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, satyra, komedia, fraszka, pieśń, ballada
- świat przedstawiony utworu
- wyraz dźwiękonaśladowczy, apostrofa, pytanie retoryczne, metafora
- rodzaj literacki: epika, liryka, dramat
3. Lektury:
- J. Kochanowski - fraszki („Do gór i lasów”, „Na swoje księgi”, „Do fraszek” - Fraszki nieprzepłacone, wdzięczne fraszki moje), „O doktorze Hiszpanie”, „Na dom w Czarnolesie”
II. Nauka o języku:
- strona czynna i bierna czasownika
- czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
- imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
- podmiot - rodzaje podmiotu (domyślny, gramatyczny i logiczny)
- zdania bezpodmiotowe
- zdrobnienia i zgrubienia, archaizm, neologizm, kolokwializm
- zdania współrzędnie złożone - typy, zdania złożone podrzędnie
- orzeczenie czasownikowe i imienne
- głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
- upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
- poprawność językowa
Klasa 8 szkoły podstawowej
Zakres materiału dla klas 1-7 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
- literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
- rodzaje literackie: epika, liryka
- gatunki: sonet, elegia, pieśń, hymn, tren, epos (epopeja)
- eufemizm, peryfraza (omówienie), anafora
3. Lektury:
- K.K. Baczyński „Elegia o chłopcu polskim”
- M. Pawlikowska-Jasnorzewska „Wagi”
- K. Wierzyński „Zstąp, Duchu Mocy”, „Święty Boże”
II. Nauka o języku:
- zdania podrzędnie i współrzędnie złożone - typy
- mowa zależna i niezależna
- budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny, typy formantów
- skróty i skrótowce
- odmiany polszczyzny (oficjalna i nieoficjalna)
- dialekt, gwara, język środowiskowy
- język literacki i potoczny
- etyka słowa, manipulacja językowa
- wyrazy modne
- treść i zakres wyrazu
- fakt i opinia
- rodzaje stylu
- synonim, antonim, homonim
- archaizmy, neologizmy
Klasa 1 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)
Zakres materiału ze szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza, rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- publicystyka, gatunki prasowe
- motywy, symbole
- średniowiecze: teocentryzm, uniwersalizm, sztuka średniowieczna (styl romański i gotycki)
- wzorce parenetyczne
- hagiografia
- ideał ubóstwa, asceza („Legenda o św. Aleksym”, „Kwiatki św. Franciszka”)
- „Pieśń o Rolandzie” (etos rycerski, epos, chansons de geste, ars moriendi
III. Kształcenie językowe:
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi (informatywna, ekspresywna, impresywna, poetycka, metajęzykowa, fatyczna)
- stylizacje językowe
- wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Klasa 2 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)
Zakres materiału ze szkoły podstawowej i 1. klasy liceum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- romantyzm - idee i tendencje artystyczne
- Adam Mickiewicz „Romantyczność”, „Świteź” - ballada romantyczna, ludowość, irracjonalizm, spirytualizm
- Adam Mickiewicz „Sonety krymskie” - „Stepy akermańskie”, „Bakczysaraj”, „Ajudah”, „Burza”; cechy gatunkowe sonetów, geneza „Sonetów krymskich”
- Juliusz Słowacki „Testament mój”, „Hymn o zachodzie słońca na morzu”, „Grób Agamemnona”
III. Kształcenie językowe:
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style językowe
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji
Klasa 3 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)
Zakres materiału ze szkoły podstawowej oraz 1. i 2. klasy liceum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:
- podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza
- rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
- Młoda Polska - nazwa, ramy czasowe, charakterystyka epoki
- dekadentyzm
- filozofia (A. Schopenhauer, F. Nietzsche, H. Bergson)
- F. Dostojewski „Zbrodnia i kara” - znajomość treści i problematyki
III. Kształcenie językowe:
- akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi
- język jako system znaków
- wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
- style językowe
- parodia, pastisz, trawestacja
- relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji