Klasa 4 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-3 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• baśń, legenda, opowiadanie
• cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
• epitet, ożywienie, porównanie
• fikcja literacka
• autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
• osoba mówiąca (podmiot liryczny)
• wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne

3. Lektury:

• R. Goscinny i J. J. Sempé „Mikołajek”

II. Nauka o języku:

• wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
• komunikat, nadawca, odbiorca
• rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
• przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
• czasownik - czas, liczba, osoba, rodzaj (w l. poj. i mnogiej)
• bezokolicznik
• alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
• wyraz bliskoznaczny
• akapit, notatka, życzenia, pozdrowienia, list prywatny, opis
• pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h, wielka i mała litera
• znaki interpunkcyjne, cudzysłów
• stosowanie zasad poprawności językowej

Klasa 5 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-4 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła)
• podmiot liryczny
• piosenka, refren, porównanie, przenośnia (metafora)

3. Lektury:

• C. S. Lewis „Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa”

II. Nauka o języku:

• zdanie, równoważnik zdania
• zdanie pojedyncze i złożone
• przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
• rzeczowniki własne i pospolite
• rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
• temat i końcówka, oboczności
• czasownik - tryby
• forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
• podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
• spółgłoski miękkie i twarde
• wyrazy neutralne, zdrobnienia i zgrubienia, antonimy
• formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
• pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by

Klasa 6 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-5 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki: powieść (przygodowa, obyczajowa, historyczna, fantastycznonaukowa, detektywistyczna, fantasy), mit, nowela, bajka, dziennik
• narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa
• punkt kulminacyjny, puenta, anafora, powtórzenie, apostrofa, kontrast, pytanie retoryczne, uosobienie
• dialog, monolog
• rym dokładny i niedokładny

3. Lektury:

• H. Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy”

II. Nauka o języku:

• rzeczowniki o nieregularnej odmianie i nieodmienne
• zaimek (podział, odmiana),
• partykuła
• wykrzyknik
• czasowniki dokonane i niedokonane, strona czynna i bierna czasownika
• przydawka, dopełnienie, okolicznik
• podmiot domyślny i szeregowy
• związki wyrazowe: główny i poboczne
• rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, rdzeń
• formy wypowiedzi: charakterystyka, opis przeżyć wewnętrznych

Klasa 7 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-6 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, satyra, komedia, tragedia, fraszka, pieśń, ballada
• świat przedstawiony utworu, epizod
• symbol, wyraz dźwiękonaśladowczy
• rodzaj literacki: dramat, liryka

3. Lektury:

• J. Kochanowski - fraszki („Na zdrowie”, „Na lipę”, „Na dom w Czarnolesie”, „Na Konrata”, „Na nabożną”, „O żywocie ludzkim”)

II. Nauka o języku:

• strona czynna i bierna czasownika
• imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
• podmiot - rodzaje podmiotu (gramatyczny i logiczny)
• zdania bezpodmiotowe
• zdania współrzędnie złożone - typy
• orzeczenie czasownikowe i imienne
• związki wyrazów (zgody, rządu, przynależności)
• głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
• upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
• akcent wyrazowy

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-7 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
• rodzaje literackie: epika
• gatunki: sonet, elegia, tren, epos (epopeja)
• eufemizm, peryfraza (omówienie)

3. Lektury:

• J. Kochanowski „Treny” (I, V, VII, VIII)

II. Nauka o języku:

• zdania podrzędnie złożone - typy
• mowa zależna i niezależna
• budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny
• skróty i skrótowce
• odmiany polszczyzny (oficjalna i nieoficjalna)
• polszczyzna ogólna
• dialekt, gwara, język środowiskowy
• język literacki i potoczny
• etyka słowa, manipulacja językowa
• norma wzorcowa i użytkowa
• wyrazy modne
• treść i zakres wyrazu
• fakt i opinia
• rodzaje stylu
• synonim, antonim, homonim
• archaizmy, neologizmy

Klasa 1 liceum ogólnokształcącego (po szkole podstawowej)

Zakres materiału szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza, rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• publicystyka, gatunki prasowe
• motywy, symbole
• średniowiecze: teocentryzm, uniwersalizm, sztuka średniowieczna (styl romański i gotycki)
• wzorce parenetyczne
• hagiografia
• ideał ubóstwa, asceza („Legenda o św. Aleksym”, „Kwiatki św. Franciszka”)
• „Pieśń o Rolandzie” (etos rycerski, epos, chansons de geste, ars moriendi

III. Kształcenie językowe:

• akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi (informatywna, ekspresywna, impresywna, poetycka, metajęzykowa, fatyczna)
• stylizacje językowe
• wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 1 liceum ogólnokształcącego (po gimnazjum)

Zakres materiału szkoły podstawowej i gimnazjum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza, rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• publicystyka, gatunki prasowe
• motywy, symbole
• średniowiecze: teocentryzm, uniwersalizm, sztuka średniowieczna (styl romański i gotycki)
• wzorce parenetyczne
• hagiografia
• ideał ubóstwa, asceza („Legenda o św. Aleksym”, „Kwiatki św. Franciszka”)
• „Pieśń o Rolandzie” (etos rycerski, epos, chansons de geste, ars moriendi

III. Kształcenie językowe:

• akt komunikacji językowej, funkcje wypowiedzi (informatywna, ekspresywna, impresywna, poetycka, metajęzykowa, fatyczna)
• stylizacje językowe
• wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 2 liceum ogólnokształcącego (po gimnazjum)

Zakres materiału szkoły podstawowej, gimnazjum i 1 klasy liceum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza, rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• publicystyka, gatunki prasowe
• motywy, symbole
• pozytywizm - idee pozytywistyczne, hasła polskiego pozytywizmu
• A. Asnyk „Do młodych” (wiersz programowy)
• mowa ezopowa
• realizm, powieść realistyczna
• B. Prus „Lalka” - tytuł, świat przedstawiony, problematyka, bohaterowie

III. Kształcenie językowe:

• funkcje wypowiedzi
• stylizacje językowe
• style użytkowe języka
• wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 3 liceum ogólnokształcącego (po gimnazjum)

Zakres materiału szkoły podstawowej, gimnazjum i klas 1-2 liceum.
I. Czytanie tekstu ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

• podstawowe pojęcia z zakresu poetyki: rodzaje i gatunki literackie, środki stylistyczne, budowa wiersza, rodzaje liryki, rodzaje narracji, kompozycja dzieła literackiego
• publicystyka, gatunki prasowe
• motywy, symbole
• poezja K.K. Baczyńskiego - apokalipsa spełniona, pokolenie Kolumbów, język poezji Baczyńskiego
• tematyka wojenna w literaturze: opowiadania Borowskiego, „Inny świat” G. Herlinga-Grudzińskiego, „Zdążyć przed Panem Bogiem” H. Krall, „Pamiętnik z powstania warszawskiego” M. Białoszewskiego, Cz. Miłosz „Campo di Fiori” (świat przedstawiony, problematyka; człowiek zlagrowany, reifikacja, obozowa moralność, łagry sowieckie, Holokaust, heroizm, deheroizacja, literatura faktu)
• nurt poezji tyrtejskiej
• T. Różewicz „Lament”, „Ocalony” - trauma wojennych przeżyć, wiersz Różewiczowski

III. Kształcenie językowe:

• funkcje wypowiedzi
• stylizacje językowe
• style użytkowe języka
• poprawność i norma językowa, typy błędów
• wiedza z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji