Język polski

Klasa 4 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-3 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
   • baśń, legenda, opowiadanie, komiks
   • cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
   • epitet, ożywienie, porównanie, przenośnia, ożywienie, uosobienie
   • fikcja literacka
   • autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
   • osoba mówiąca (podmiot liryczny)
   • wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne
3. Literatura:
   • René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, "Mikołajek" - wybór (Rosół, Wizytacja, Dzienniczki, Rower, Zachorowałem, Uciekam z domu)

II. Nauka o języku:

• rzeczownik, przymiotnik - odmiana
• zdanie, równoważnik zdania
• zdanie pojedyncze i złożone
• przysłówek, spójnik
• czasownik - osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby
• forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje czasownika ze słowem się, bezokolicznik
• orzeczenie
• spółgłoski miękkie i twarde
• nazwy własne i pospolite
• formy wypowiedzi: list, zaproszenie, podziękowanie, ogłoszenie
• pisownia nie z różnymi częściami mowy
• język potoczny i literacki

Klasa 5 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-4 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
   • gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła) mit, fraszka, bajka
   • podmiot liryczny
   • piosenka, refren, porównanie, przenośnia (metafora)
3. Literatura:
   • M. Kozioł, "Skrzynia władcy piorunów"

II. Nauka o języku:

• zdanie, równoważnik zdania
• zdanie pojedyncze i złożone
• przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
• rzeczowniki własne i pospolite
• rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
• temat i końcówka, oboczności
• czasownik - tryby
• forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
• podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
• spółgłoski miękkie i twarde
• zdrobnienia i zgrubienia, antonimy, synonimy
• formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
• pisownia cząstki by, pisownia wyrazów z: ó, u, ż, rz, ch, h
• język literacki i potoczny

Klasa 6 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-5 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
   • powieść - rodzaje powieści; nowela, opowiadanie, baśń, legenda
   • narrator, narracja i rodzaje narracji
   • fabuła, wątek (główny i poboczny), epizod
   • budowa wiersza; rodzaje rymów (dokładne, niedokładne, męskie, żeńskie, parzyste, krzyżowe, okalające)
   • podmiot liryczny; obraz liryczny
   • środki stylistyczne: porównanie, epitet, uosobienie,ożywienie, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, apostrofa
   • związki frazeologiczne (mitologia, Biblia)
3. Literatura:
   • Lucy Maud Montgomery, "Ania z Zielonego wzgórza"

II. Nauka o języku:

• części mowy: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek (wyrażenie przyimkowe), spójnik, liczebnik (zbiorowy, ułamkowy, porządkowy, główny)
• forma osobowa czasownika (osoba, liczba, czas, strona, tryb)
• czasowniki dokonane i niedokonane
• nieosobowe formy czasownika
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• części zdania: podmiot (rodzaje podmiotów), orzeczenie czasownikowe i imienne, przydawka, dopełnienie, okoliczniki
• pisownia: ó, ż, rz wymienne i niewymienne

Klasa 7 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-6 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
   • gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, powieść (rodzaje, świat przedstawiony), nowela, ballada, pieśń, fraszka, satyra, sonet, komedia
   • środki stylistyczne: apostrofa, wyrazy dźwiękonaśladowcze, powtórzenie (anafora), epitet, metafora, porównanie, animizacja, personifikacja
   • rodzaj literacki: dramat, liryka
   • rodzaje narracji; fikcja prawdopodobna i fantastyczna
   • wiedza o teatrze
3. Literatura:
   • A. Mickiewicz, "Dziady cz. II"

II. Nauka o języku:

• części mowy: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek (wyrażenie przyimkowe), spójnik, zaimek (podział), liczebniki (główne, porządkowe, zbiorowe), partykuła, wykrzyknik
• czasownik - aspekt, strona czynna i bierna, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
• nieosobowe formy czasownika: imiesłowy (imiesłowowy równoważnik zdania), zakończone na -no, -to, bezokolicznik
• odmiana poszczególnych części mowy
• podmiot - rodzaje podmiotu
• zdania bezpodmiotowe
• orzeczenie czasownikowe i imienne
• części zdania: przydawka, dopełnienie, okolicznik
• zdania współrzędnie złożone - typy, wykresy
• głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne, miękkie, twarde
• upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
• akcent wyrazowy
• poprawność językowa

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-7 szkoły podstawowej.
I. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:
   • literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
   • rodzaje literackie: epika;liryka, dramat
   • środki stylistyczne
   • gatunki liryczne: tren, elegia, pieśń, hymn, sonet
   • gatunki epickie
   • podstawowe informacje biograficzne o A. Mickiewiczu
3. Literatura:
   • Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę"

II. Nauka o języku:

• zdania współrzędnie i podrzędnie złożone - typy
• mowa zależna i niezależna
• strona czynna i bierna, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
• budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny, typy formantów
• skróty i skrótowce
• polszczyzna ogólna
• dialekt, gwara, język środowiskowy i zawodowy
• język literacki i potoczny
• archaizmy i neologizmy
• synonimy, homonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne, eufemizmy
• treść i zakres wyrazu
• etyka słowa
• fakt i opinia
• formy wypowiedzi - przemówienie, recenzja, opis sytuacji
• rodzaje stylu
• poprawność językowa