Klasa 4 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-3 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• baśń, legenda, opowiadanie, komiks
• cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
• epitet, ożywienie, porównanie
• fikcja literacka
• autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
• osoba mówiąca (podmiot liryczny)
• wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne

3. Lektury:

• Charles Perrault, „Kopciuszek”
• Aleksander Puszkin, „Bajka o rybaku i rybce”

II. Nauka o języku:

• wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
• komunikat, nadawca, odbiorca
• rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
• przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
• czasownik - czas, liczba, osoba, rodzaj (w l. poj. i mnogiej)
• bezokolicznik
• alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
• wyraz bliskoznaczny
• akapit, notatka, życzenia, pozdrowienia, list prywatny, opis
• pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h, wielka i mała litera
• znaki interpunkcyjne, cudzysłów
• stosowanie zasad poprawności językowej

Klasa 5 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-4 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: powieść (zdarzenie, wątek, fabuła) mit, fraszka, bajka
• podmiot liryczny
• piosenka, refren, porównanie, przenośnia (metafora)

3. Lektury:

• Ewa Nowak, „Pajączek na rowerze”

II. Nauka o języku:

• zdanie, równoważnik zdania
• zdanie pojedyncze i złożone
• przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
• rzeczowniki własne i pospolite
• rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
• temat i końcówka, oboczności
• czasownik - tryby
• forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje ze słowem się
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe - odmiana, zapis dat
• podmiot, orzeczenie; grupa podmiotu i grupa orzeczenia
• spółgłoski miękkie i twarde
• zdrobnienia i zgrubienia, antonimy, synonimy
• formy wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, podziękowanie, sprawozdanie, ogłoszenie
• pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by

Klasa 6 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-5 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• powieść - rodzaje powieści; nowela, opowiadanie, baśń, legenda
• narrator, narracja i rodzaje narracji
• fabuła, wątek (główny i poboczny), epizod
• budowa wiersza; rodzaje rymów (dokładne, niedokładne, męskie, żeńskie, parzyste, krzyżowe, okalające)
• podmiot liryczny; obraz liryczny
• środki stylistyczne: porównanie, epitet, uosobienie, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, apostrofa
• związki frazeologiczne (mitologia, Biblia)

3. Lektury:

• Kornel Makuszyński, „Szatan z siódmej klasy”

II. Nauka o języku:

• części mowy: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek (wyrażenie przyimkowe), spójnik, liczebnik (zbiorowy, ułamkowy, porządkowy, główny)
• forma osobowa czasownika (osoba, liczba, czas, strona, tryb)
• czasowniki dokonane i niedokonane
• nieosobowe formy czasownika
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• części zdania: podmiot (rodzaje podmiotów), orzeczenie czasownikowe i imienne, przydawka, dopełnienie, okoliczniki
• pisownia: ó, ż, rz wymienne i niewymienne

Klasa 7 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-6 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, powieść (rodzaje, świat przedstawiony), nowela, ballada, pieśń, fraszka, satyra, sonet, komedia
• środki stylistyczne: apostrofa, wyrazy dźwiękonaśladowcze, powtórzenie (anafora), epitet, metafora, porównanie, animizacja, personifikacja
• rodzaj literacki: dramat, liryka
• rodzaje narracji; fikcja prawdopodobna i fantastyczna
• wiedza o teatrze

3. Lektury:

• Agatha Christie, „Zagadka błękitnego ekspresu”

II. Nauka o języku:

• części mowy: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek (wyrażenie przyimkowe), spójnik, zaimek (podział), liczebniki (główne, porządkowe, zbiorowe), partykuła, wykrzyknik
• czasownik - aspekt, strona czynna i bierna, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
• nieosobowe formy czasownika: imiesłowy (imiesłowowy równoważnik zdania), zakończone na -no, -to, bezokolicznik
• odmiana poszczególnych części mowy
• podmiot - rodzaje podmiotu
• zdania bezpodmiotowe
• orzeczenie czasownikowe i imienne
• części zdania: przydawka, dopełnienie, okolicznik
• zdania współrzędnie złożone - typy, wykresy
• głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne, miękkie, twarde
• upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
• akcent wyrazowy
• poprawność językowa

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-7 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu
• rodzaje literackie: epika, liryka, dramat
• środki stylistyczne
• gatunki liryczne: tren, elegia, pieśń, hymn, sonet
• gatunki epickie

3. Lektury:

• Henryk Sienkiewicz, „Sąd Ozyrysa”
• Sławomir Mrożek, „Artysta”

II. Nauka o języku:

• zdania współrzędnie i podrzędnie złożone - typy
• mowa zależna i niezależna
• strona czynna i bierna, wyrazy przechodnie i nieprzechodnie
• budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny, typy formantów
• skróty i skrótowce
• polszczyzna ogólna
• dialekt, gwara, język środowiskowy i zawodowy
• język literacki i potoczny
• archaizmy i neologizmy
• synonimy, homonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne, eufemizmy
• treść i zakres wyrazu
• etyka słowa
• fakt i opinia
• formy wypowiedzi - przemówienie, recenzja, opis sytuacji
• rodzaje stylu
• poprawność językowa