Język polski

Klasa 4 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-3 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• baśń, legenda, komiks
• cechy wiersza: rym, rytm, wers, strofa
• epitet, ożywienie, porównanie, przenośnia
• autor, narrator, bohater, czas i miejsce zdarzeń
• wydarzenia, postacie i przedmioty fantastyczne i realistyczne

3. Lektury:

• Ewa Nowak, "Pajączek na rowerze"

II. Nauka o języku:

• głoska, litera, sylaba
• wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące
• komunikat, nadawca, odbiorca
• rzeczownik - rodzaj, liczba, przypadek
• przymiotnik - rodzaj (w l. poj. i mnogiej), liczba, przypadek
• czasownik - rozpoznawanie w tekście
• alfabet, głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba, przenoszenie wyrazu
• wyraz bliskoznaczny
• rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne
• akapit, opis postaci, opis przedmiotu
• pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h
• wielka i mała litera
• znaki interpunkcyjne
• stosowanie zasad poprawności językowej
• język potoczny i literacki

Klasa 5 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-4 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: baśń, legenda (cechy), nowela
• podmiot liryczny
• piosenka, refren, zwrotka, strofa, wers
• porównanie, przenośnia (metafora), uosobienie i ożywienie, wyraz dźwiękonaśladowczy
• narracja pierwszoosobowa, trzecioosobowa, narrator wszechwiedzący
• elementy świata przedstawionego

3. Lektury:

• Brandon Mull, "Baśniobór"

II. Nauka o języku:

• zdanie, równoważnik zdania
• zdanie pojedyncze i złożone
• przysłówek, przyimek, wyrażenie przyimkowe, spójnik
• czasownik - osoby, liczby, czasy, rodzaje, tryby
• forma osobowa i nieosobowa czasownika; formy zakończone na -no i -to, konstrukcje czasownika ze słowem się, bezokolicznik
• podmiot, orzeczenie
• spółgłoski miękkie i twarde
• nazwy własne i pospolite
• formy wypowiedzi: list, zaproszenie, podziękowanie, ogłoszenie
• pisownia nie z różnymi częściami mowy; pisownia cząstki by
• nieodmienne części mowy: wykrzyknik i partykuła
• popularne przysłowia
• język potoczny i literacki

Klasa 6 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-5 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• gatunki literackie: powieść, legenda, baśń, bajka, mit, opowiadanie
• fikcja fantastyczna i realistyczna
• onomatopeja, uosobienie, ożywienie, metafora, porównanie, epitet
• rytm utworu, rym
• podmiot liryczny, podmiot zbiorowy,
• narrator, narracja pierwszoosobowa, trzecioosobowa
• elementy świata przedstawionego
• popularne związki frazeologiczne /biblia, mitologia/

3. Lektury:

• Cornelia Funke, "Atramentowe serce"

II. Nauka o języku:

• synonimy, antonimy, wyrazy obcego pochodzenia, wyrazy rodzime
• rzeczowniki własne i pospolite
• rzeczowniki o nieregularnej odmianie, rzeczowniki nieodmieniające się
• rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej i tylko w liczbie mnogiej
• stopniowanie przymiotnika i przysłówka
• liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe, ułamkowe - odmiana
• czasowniki dokonane i niedokonane
• strona czynna i bierna czasownika
• podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik
• rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne
• interpunkcja zdania pojedynczego
• język potoczny i literacki

Klasa 7 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-6 szkoły podstawowej.

I.  Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• rodzaje literackie - podział i cechy
• tekst literacki i popularnonaukowy
• apostrofa, metafora (uosobienie, ożywienie), anafora, powtórzenie, epitet,
• obraz poetycki, podmiot liryczny

3. Lektury:

• Charles Dickens, "Opowieść wigilina"

II. Nauka o języku:

• związek frazeologiczny
• zdania współrzędnie złożone
• zaimek (podział, odmiana),
• przyimek, wyrażenie przyimkowe, partykuła, wykrzyknik, spójnik
• interpunkcja w zdaniach złożonych
• podmiot - rodzaje podmiotu
• archaizm, neologizm,
• zdania bezpodmiotowe
• orzeczenie czasownikowe i imienne
• imiesłów, imiesłowowy równoważnik zdania
• wyrazy nacechowane ekspresywnie, wyrazy neutralne
• zgrubienia, zdrobnienia, homonimy
• głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne
• poprawność językowa, polszczyzna ogólna i potoczna

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres materiału dla klas 1-7 szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.

1. Pytania do tekstu.
2. Wiedza o literaturze:

• rodzaje literackie: epika, liryka, dramat
• style wypowiedzi: naukowy, publicystyczny, popularnonaukowy, potoczny, literacki
• gatunki: komedia, tragedia, powiastka filozoficzna, pieśń, fraszka, bajka, satyra, sonet
• środki stylistyczne: eufemizm, metafora, porównanie homeryckie, epitet
• związek frazeologiczny

3. Lektury:

• Juliusz Słowacki, "Balladyna"

II. Nauka o języku:

• imiesłowy, imiesłowowy równoważnik zdania
• zdania współrzędnie złożone - typy
• mowa zależna i niezależna
• budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny, formanty
• skróty i skrótowce - pisownia
• wyrazy złożone
• neologizm, archaizm
• perswazja i manipulacja językowa
• upodobnienia i uproszczenia fonetyczne
• zróżnicowanie polszczyzny, gwara
• poprawność językowa

Klasa 1 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału ze szkoły podstawowej.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

1. Antyk grecko-rzymski:

• ramy czasowe epoki
• filozofia i przedstawiciele (Sokrates, Platon, Arystoteles)
• stoicyzm, epikureizm
• narodziny tragedii
• teatr grecki

2. Lektury:

• "Antygona" Sofoklesa
• fragmenty "Iliady" Homera

III. Kształcenie językowe:

• znaki i ich rodzaje
• elementy komunikacji językowej
• funkcje języka
• frazeologizmy pochodzące z mitologii
• wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 2 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału ze szkoły podstawowej i 1. klasy liceum.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

1. Barok:

• pojęcie baroku, główne cechy epoki, kontrreformacja
• filozofia baroku i najważniejsi przedstawiciele
• pojęcia: sonet, antynomie, dualizm, paradoks, vanitas
• teatr elżbietański

2. Lektury:

• "Makbet" Szekspira
• "Skąpiec" Moliera

III. Kształcenie językowe:

• znaki i ich rodzaje
• elementy komunikacji językowej
• funkcje języka
• style językowe
• perswazja i manipulacja
• słownictwo neutralne i wartościujące
• wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 3 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału ze szkoły podstawowej, 1. i 2. klasy liceum.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

1. Romantyzm:

• ramy czasowe, charakterystyka
• główne idee i hasła epoki, gatunki literatury romantycznej
• Adam Mickiewicz - wiedza ogólna o pisarzu i znajomość kalendarium twórczości

2. Lektury:

• A. Mickiewicz, "Dziady, cz. III", "Sonety krymskie", "Romantyczność"

III. Kształcenie językowe:

• znaki i ich rodzaje
• elementy komunikacji językowej
• funkcje języka
• style językowe
• stylizacje językowe
• parodia, pastisz, trawestacja
• perswazja i manipulacja
• wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji

Klasa 4 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału ze szkoły podstawowej, 1., 2. i 3. klasy liceum.

I. Czytanie tekstu literackiego lub popularnonaukowego ze zrozumieniem.
II. Epoka i teksty z epoki:

1. Młoda Polska:

• ramy czasowe, nazwa epoki, charakterystyka, główne idee i hasła
• filozofia modernizmu - przedstawiciele i kierunki
• dekadentyzm
• impresjonizm i symbolizm w sztuce

2. Lektury:

• "Wesele" S. Wyspiańskiego
• "Eviva l’arte!" K. Przerwy-Tetmajera

III. Kształcenie językowe:

• znaki i ich rodzaje
• elementy komunikacji językowej
• funkcje języka
• style językowe
• stylizacje językowe
• relacje znaczeniowe i formalne między wyrazami (antonimia, synonimia, homonimia, polisemia)
• wiedza z zakresu fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni
• podstawowe zasady ortografii i interpunkcji