Klasa 4 szkoły podstawowej

Zakres treści programowych z I etapu kształcenia oraz:
Uczeń przystępujący do testu powinien:
1. znać pojęcia: epoki, tysiąclecia, wieku, roku, n.e., p.n.e.; obliczać upływu czasu w historii; określać, w którym wieku miało miejsce dane wydarzenie na podstawie podanego roku,
2. znać nazwy epok historycznych i układać je w porządku chronologicznym,
3. znać pojęcia: rodziny, rodu; odczytywać informacje z drzewa/tablicy genealogicznej,
4. znać polskie symbole narodowe: rozpoznawać godło i barwy narodowe, znać autorów słów i muzyki oraz tekst hymnu państwowego,
5. znać terminy i nazwy polskich świąt narodowych oraz wyjaśniać, na pamiątkę jakich wydarzeń zostały ustanowione,
6. znać treść legend o początkach państwa polskiego:

• O Lechu, Czechu i Rusie,
• O Piaście i Popielu,
• O Kraku i smoku wawelskim,

7. znać krainy historyczne Polski i określać ich położenie na mapie:

• Pomorze Zachodnie,
• Pomorze Gdańskie,
• Warmia,
• Mazury,
• Podlasie,
• Mazowsze,
• Ziemia Chełmińska,
• Ziemia Dobrzyńska,
• Kujawy,
• Wielkopolska,
• Ziemia Lubuska,
• Ziemia Łęczycko-Sieradzka,
• Małopolska,
• Górny Śląsk,
• Dolny Śląsk,

8. rozpoznawać na zdjęciu i określać w jakich regionach historycznych kraju znajdują się następujące zabytki i symbole:

• Gdański Żuraw,
• Pałac Branickich w Białymstoku,
• Ratusz w Poznaniu,
• Zamek Królewski i Kolumna Zygmunta III Wazy w Warszawie,
• Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie,
• Zamek Królewski na Wawelu,
• Sukiennice,
• Zamek w Malborku,

9. znać nazwy państw sąsiadujących obecnie z Polską i określać ich położenie na mapie,
10. rozpoznawać rodzaje źródeł historycznych: materialne (pisane i niepisane) oraz niematerialne.

Klasa 5 szkoły podstawowej

Zakres materiału z klasy 4 oraz:
Uczeń przystępujący do testu powinien:
1. wiedzieć na czym polegała i znać skutki rewolucji neolitycznej (w tym pojęcia: wędrowny tryb życia, koczowniczy tryb życia),
2. znać nazwy i lokalizować na mapie rzeki, nad którymi rozwinęły się wielkie cywilizacje (Tygrys, Eufrat, Nil, Jordan, Indus, Żółta Rzeka, Jangcy) oraz określać, jaka/-ie cywilizacja rozwinęły się nad daną rzeką,
3. wyjaśniać różnicę między politeizmem i monoteizmem oraz rozpoznawać wierzenia starożytnych Egipcjan i Żydów na podstawie opisów rytuałów/zwyczajów (w tym pojęcia: sarkofag, mumifikacja, piramida, Księga Umarłych, Tora, Dekalog, synagoga) i imion bogów/bóstw (Re, Izyda, Ozyrys, Jahwe),
4. wyjaśniać znaczenie terminów: monarchia, faraon, nomarcha, despotia i teokracja w kontekście systemu sprawowania władzy w starożytnym Egipcie
5. znać i rozpoznawać na zdjęciach/rysunkach najważniejsze dokonania cywilizacji Bliskiego i Dalekiego Wschodu w zakresie:

• nauki (pismo klinowe, sześćdziesiętny system liczbowy, kalendarz, koło, pismo hieroglificzne, druk, porcelana),
• prawa (w tym pojęcie prawa talionu, Kodeks Hammurabiego),
• architektury (system irygacyjny, zikkurat, Brama Isztar, piramidy w Gizie, Wielki Mur Chiński),
• sztuki,

6. lokalizować na mapie zasięg cywilizacji starożytnej Grecji, w tym Ateny i Spartę; znać znaczenie terminów: Hellenowie, Hellada i polis,
7. charakteryzować strukturę społeczną i organizację społeczeństwa starożytnych Aten (obywatele, metojkowie, niewolnicy) i Sparty (spartiaci, perjojkowie, heloci),
8. określić cele i zasady agoge - spartańskiego wychowania,
9. wyjaśniać znaczenie terminu mit oraz rozpoznawać greckich bogów na podstawie opisów i atrybutów:

• Zeus,
• Hera,
• Afrodyta,
• Apollo,
• Atena,
• Ares,
• Hermes,
• Posejdon,
• Dionizos,
• Hades,
• Temida,

10. określać zasady organizacji starożytnych igrzysk olimpijskich; znać datę pierwszej olimpiady,
11. wyjaśniać znaczenie terminu demokracja, znać nazwę greckiej polis, w której narodził się ten ustrój; wiedzieć kim byli Klejstenes i Perykles oraz znać nazwy urzędów funkcjonujących za jego życia w Atenach i ich kompetencje,
12. znać i rozpoznawać na zdjęciach/rysunkach najważniejsze dokonania cywilizacji greckiej w zakresie:

• filozofii (Sokrates, Platon, Arystoteles),
• nauki (Hipokrates, Pitagoras, Archimedes),
• sztuki (w tym pojęcia: dionizje, teatr, komedia i tragedia).

Klasa 6 szkoły podstawowej

Zakres materiału z klasy 5 oraz:
Uczeń przystępujący do testu powinien:
1. znać przyczyny wielkich odkryć geograficznych i zdobycze techniczne, które pozwoliły na ich organizację,
2. znać cele, daty oraz rozpoznawać trasy wypraw Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana,
3. wymieniać i wskazywać na mapie posiadłości kolonialne Hiszpanii i Portugalii (zgodnie z ustaleniami traktatu z Tordesillas w 1494 r.),
4. znać społeczne, gospodarcze i kulturowe skutki wielkich odkryć geograficznych dla Europy i Nowego Świata,
5. wymieniać cechy sztuki renesansowej, znać znaczenie terminu humanizm renesansowy oraz rozpoznawać na podstawie opisów i zdjęć dzieł:

• Leonarda da Vinci („Ostatnia wieczerza”, „Mona Lisa”, „Dama z gronostajem”),
• Michała Anioła (freski w Kaplicy Sykstyńskiej, rzeźby „Dawid” i „Pieta”),
• Rafaela Santi (fresk „Szkoła ateńska”),
• Erazma z Rotterdamu („Pochwała głupoty”),
• Mikołaja Kopernika („O obrotach sfer niebieskich”),
• Jana Gutenberga (ruchoma czcionka, Biblia Gutenberga),

6. znać przyczyny reformacji, w tym pojęcia:

• nepotyzm,
• symonia,
• odpust,

7. widzieć kim był Marcin Luter oraz znać datę ogłoszenia 95 tez oraz główne różnice między luteranizmem a katolicyzmem,
8. wiedzieć kim był Jan Kalwin oraz znać główne różnice między kalwinizmem a katolicyzmem,
9. znać przyczyny zerwania króla Anglii Henryka VIII z Kościołem katolickim oraz główne różnice między anglikanizmem a katolicyzmem,
10. znać lata obrad i główne postanowienia sobory trydenckiego; znać termin kontrreformacja,
11. znać terminy:

• elekcja,
• elekcja vivente rege,
• rokosz,
• ruch egzekucyjny,
• hołd lenny,
• unia realna,

12. znać datę i okoliczności hołdu pruskiego; lokalizować na mapie Prusy Książęce,
13. znać dokonania twórców polskiego renesansu:

• Mikołaja Reja,
• Jana Kochanowskiego,
• Andrzeja Frycza Modrzewskiego,

14. rozpoznawać na podstawie zdjęć obiekty sztuki renesansowej w Polsce:

• dziedziniec zamku królewskiego na Wawelu,
• ratusz w Zamościu,
• ratusz w Poznaniu,
• Sukiennice w Krakowie,
• Zamek w Baranowie Sandomierskim.

Klasa 7 szkoły podstawowej

Zakres materiału z klasy 6 oraz:
Uczeń przystępujący do testu powinien:
1. znać główne zasady (restauracji, równowagi sił, legitymizmu) wprowadzone przez kongres wiedeński oraz jego postanowienia, ze szczególnym uwzględnieniem decyzji dotyczących ziem polskich,
2. wymieniać i rozpoznawać na zdjęciach wynalazki rewolucji przemysłowej oraz znać nazwiska twórców tych wynalazków i ich biogramy:

• statek i lokomotywa o napędzie parowym,
• telegraf elektryczny,
• lampa naftowa,
• telefon,
• żarówka,
• samochód,
• radio,
• kinematograf,

3. wskazywać na mapie podział polityczny ziem polskich po kongresie wiedeńskim (Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Poznańskie i Galicję),
4. wiedzieć, dlaczego Królestwo Polskie nazywane jest w historiografii „Królestwem Kongresowym” i charakteryzować ustrój Królestwa Polskiego na podstawie konstytucji z 1815 r.,
5. znać datę i przyczyny wybuchu powstania listopadowego,
6. znać daty i rozpoznawać na obrazach następujące wydarzenia:

• noc listopadową,
• bitwę pod Olszynką Grochowską,
• bitwę pod Iganiami,
• bitwę pod Ostrołęką,
• śmierć gen. Sowińskiego na Woli,

7. znać skutki powstania listopadowego (z uwzględnieniem znajomości pojęcia Statut Organiczny),
8. znać znaczenie terminu Wielka Emigracja,
9. znać przywódców i programy Hotelu Lambert i Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w zakresie sposobu, w jaki chcieli odzyskać niepodległość Polski i poglądów dotyczących przyszłego ustroju państwa,
10. znać imiona i nazwiska, najważniejsze działa oraz rozpoznawać portrety artystów Wielkiej Emigracji:

• Adama Mickiewicza,
• Juliusza Słowackiego,
• Fryderyka Chopina,
• Zygmunta Krasińskiego,
• Cypriana Kamila Norwida,

11. wiedzieć, czego domagali się protestujący w czasie Wiosny Ludów, na przykładzie Francji, Włoch i Austrii,
12. znać przyczyny i skutki powstania krakowskiego.

Klasa 8 szkoły podstawowej

Zakres materiału z klasy 7 oraz:
Uczeń przystępujący do testu powinien:
1. znać postanowienia, konsekwencje oraz datę zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow (wraz z tajnym protokołem),
2. znać niemieckie żądania wysunięte wobec Polski w 1938 r. oraz reakcję władz,
3. znać daty niemieckiej i sowieckiej agresji na Polskę oraz propagandowe uzasadnienia (prowokacja gliwicka; opieka nad Ukraińcami i Białorusinami) ich ataku,
4. wymieniać państwa będące sojusznikami Polski w 1939 roku i znać ich reakcje w obliczu niemieckiej agresji (w tym pojęcie dziwnej wojny),
5. znać i rozpoznawać na podstawie opisów, planów, zdjęć przykłady bohaterstwa Polaków podczas Kampanii Polskiej:

• obrona Poczty Gdańskiej,
• obrona Westerplatte,
• bitwa pod Mokrą,
• bitwa pod Wizną (w tym pojęcie polskie Termopile),
• bitwa nad Bzurą,
• obrona Warszawy (w tym postawa prezydenta Stefana Starzyńskiego),
• bitwa pod Kockiem,

6. znać daty:

• niemieckiego ataku na Danie i Norwegię,
• niemieckiego ataku na Francję i kapitulacji Francji,
• włączenia państw bałtyckich i Besarabii do ZSRS,
• przystąpienia Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej,
• desantu aliantów na Sycylię,
• konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie,
• operacji „Overlord”,
• zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę i Nagasaki,

7. znać daty, strony walczące i wyniki wojny zimowej, Bitwy o Anglię, Wielkiej Wojny Ojczyźnianej (w tym datę, wynik i znaczenie bitwy na Łuku Kurskim),
8. znać datę japońskiego ataku na Pearl Harbor oraz określać konsekwencje tego wydarzenia,
9. znać pojęcia:

• Lebensraum,
• aryjczyk,
• getto,
• obóz zagłady,
• Holocaust,

10. znać imię i nazwisko autora i założenia Generalnego Planu Wschodniego oraz postanowienia i datę konferencji w Wannsee,
11. wymieniać nazwy i lokalizować na mapie okupowanej Europy niemieckie obozy zagłady, wyjaśniać przyczyny ich lokalizacji oraz wymieniać narody, które masowo w nich uśmiercano:

• Auschwitz-Birkenau,
• Bełżec,
• Majdanek,
• Sobibór,
• Treblinka,

12. wiedzieć, jaka kara groziła na okupowanych przez Niemców ziemiach polskich za pomoc Żydom oraz znać przykłady Polaków ratujących Żydów: Ireny Sendlerowej i Matyldy Getter (Rada Pomocy Żydom „Żegota”), rodzina Ulmów.

Klasa 1 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału klasy 8 szkoły podstawowej oraz:
1. Definicje pojęć: historia, prehistoria, historiografia, źródło historyczne.
2. Klasyfikacja źródeł historycznych.
3. Periodyzacja dziejów powszechnych i ojczystych.
4. Rewolucja neolityczna: charakterystyka koczowniczego i osiadłego trybu życia, konsekwencje przejścia na osiadły tryb życia.
5. Warunki naturalne, charakterystyka ustroju, społeczeństwa i wierzeń oraz najważniejsze osiągnięcia cywilizacji starożytnej Mezopotamii.
6. Warunki naturalne, charakterystyka ustroju, społeczeństwa i wierzeń oraz najważniejsze osiągnięcia cywilizacji starożytnego Egiptu.
7. Charakterystyka judaizmu.
8. Warunki naturalne, charakterystyka społeczeństwa i wierzeń oraz najważniejsze osiągnięcia cywilizacji starożytnych Indii i Chin.
9. Charakterystyka uwarunkowań geograficznych ukształtowania się cywilizacji greckiej.
10. Położenie najważniejszych poleis: Ateny, Sparta, Olimpia, Teby, Delfy.
11. Definicje pojęć: agora, Akropol, Hellada, kolegialność urzędów, obywatel, polis.
12. Ustroje poleis.
13. Wierzenia Greków.
14. Przyczyny i skutki wielkiej kolonizacji greckiej.
15. Przemiany ustrojowe w antycznych Atenach.
16. Społeczeństwo starożytnych Aten.
17. Charakterystyka ustroju starożytnej Sparty.
18. Charakterystyka społeczeństwa starożytnej Sparty.
19. Charakterystyka spartańskiego wychowania.
20. Przyczyny, przebieg i skutki wojen grecko-perskich.
21. Podboje Filipa II Macedońskiego i Aleksandra III Wielkiego oraz ich konsekwencje.
22. Kultura antycznej Grecji: filozofia, architektura, rzeźba, teatr, literatura; najważniejsi twórcy i ich dokonania.

Klasa 2 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału klasy 1 liceum oraz:
1. Przyczyny wielkich odkryć geograficznych.
2. Wyprawy portugalskie i hiszpańskie oraz podział świata na podstawie traktatu z Tordesillas.
3. Skutki wielkich odkryć geograficznych.
4. Dualizm gospodarczy w rozwoju Europy.
5. Przyczyny i skutki rewolucji cen.
6. Kultura i sztuka renesansu: humanizm, cechy sztuki renesansowej, najważniejsi twórcy i ich dzieła.
7. Reformacja: przyczyny, poglądy Marcina Lutra, pokój w Augsburgu, poglądy Jana Kalwina, powstanie kościoła anglikańskiego, następstwa reformacji, mapa wyznaniowa Europy w XVI w.
8. Kontrreformacja: sobór w Trydencie i jego postanowienia, inkwizycja, jezuici, konsekwencje kontrreformacji.
9. Imperium Habsburgów, Królestwo Francji, Anglia, Imperium Osmańskie i Wielkie Księstwo Moskiewskie w XVI wieku.
10. Polityka dynastyczna ostatnich Jagiellonów.
11. Stosunki polsko-krzyżackie na początku XVI w.: sekularyzacja zakonu i hołd pruski.
12. Geneza konfliktów o Inflanty.
13. Demokracja szlachecka: warstwy szlacheckie, sejm walny, trzy stany sejmujące, przywileje szlacheckie, ruch egzekucyjny i jego postulaty, wojna kokosza, rokosz, sejm egzekucyjny 1562/1563 i jego postanowienia.
14. Reformacja i kontrreformacja w Polsce.
15. Struktura społeczna Rzeczypospolitej w XVI w.
16. Specyfika gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej na przykładzie Rzeczypospolitej.
17. Przyczyny, okoliczności i skutki zawarcia unii lubelskiej.
18. Pierwsza wolna elekcja: kandydaci do tronu, elekcja viritim, przebieg elekcji, artykuły henrykowskie, pacta conventa.
19. Panowanie Stefana Batorego: podwójna elekcja 1575 r., polityka wewnętrzna Batorego, reforma wojskowa, wojna z Moskwą o Inflanty.
20. Sztuka renesansowa w Polsce oraz nauka i myśl polityczna tego okresu.

Klasa 3 liceum ogólnokształcącego

Zakres materiału klasy 2 liceum oraz:
1. Kongres wiedeński: cele i okoliczności obrad, główni decydenci, zasady, postanowienia.
2. Cele i członkowie Świętego Przymierza.
3. Przeciwnicy ładu wiedeńskiego: bunty w państwach włoskich, sytuacja w Związku Niemieckim, rewolucja lipcowa we Francji, niepodległość Belgii.
4. Przyczyny, najważniejsze wynalazki i skutki rewolucji przemysłowej.
5. Założenia i twórcy liberalizmu, konserwatyzmu, socjalizmu utopijnego, marksizmu,
6. Geneza Wiosny Ludów oraz jej przyczyny i skutki we Francji, monarchii Habsburgów, Niemczech, Włoszech.
7. Sprawa polska na kongresie wiedeńskim.
8. Ustrój Królestwa Polskiego.
9. Osiągniecia Królestwa Polskiego w gospodarce i szkolnictwie.
10. Sytuacja Polaków w Wielkim Księstwie Poznańskim, Wolnym Mieście Krakowie i Galicji.
11. Przyczyny wybuchu powstania listopadowego, kluczowe wydarzenia z okresu walk powstańczych, najważniejsze bitwy, dyktatorzy, skutki.
12. Wielka Emigracja: przyczyny, emigranci, kierunki, obozy polityczne i ich programy.
13. Powstanie krakowskie: okoliczności wybuchu, przebieg, skutki.
14. Wiosna Ludów w Wielkopolsce i Galicji oraz udział Polaków w Wiośnie Ludów w Europie.
15. Kultura polskiego romantyzmu: idee, najważniejsi twórcy i ich dzieła.